หนังสือ วันของนกฮูก -วรรณกรรมจากอิตาลี พูดถึงมาเฟียอิตาลี ในยุคสมัยที่รัฐบาลอิตาลียังปฏิเสธว่ามาเฟียไม่มีอยู่จริง

“ความจริงอยู่ที่ก้นบ่อน้ำ

เวลาคุณมองบ่อน้ำ

คุณจะเห็นดวงอาทิตย์หรือไม่ก็ดวงจันทร์

แต่ถ้าคุณกระโดดลงไป

จะไม่มีทั้งดวงอาทิตย์และดวงจันทร์

จะมีความจริง”

 

เช้าตรู่วันหนึ่ง ณ จัตุรัสในเมืองเล็กๆ บนเกาะซิซิลี ชายคนหนึ่งกำลังก้าวเท้าขึ้นรถเมล์ แต่แล้วเสียงปืนก็รั้งร่างเขาไว้ให้ค้างเติ่งก่อนร่วงหล่นลงบนพื้นเมื่อชีวิตถูกปลิด  ผู้โดยสารซึ่งแน่นคันรถสลายตัวออกไปจากจัตุรัสอย่างรวดเร็ว และไม่มีใครยอมรับว่ารู้เห็นเหตุการณ์

 

นวนิยายที่พูดถึงมาเฟียอิตาลีในยุคสมัยที่รัฐบาลอิตาลียังปฏิเสธว่ามาเฟียไม่มีอยู่จริง เพราะมาเฟียเป็นดั่งนกฮูก สัตว์ซึ่งหากินในที่มืด กระทั่งวันหนึ่งนกฮูกฮึกเหิม กล้าปรากฏตัวท้าทายแสงสว่างอย่างเย้ยหยัน เช่นเดียวกับขบวนการมาเฟียซึ่งปฏิบัติการอย่างโจ่งแจ้ง ไม่หวั่นเกรงสิ่งใดอีกต่อไป

 

“ในปี 1927” ชายหนุ่มพูด “มีระบอบฟาสซิสต์  มันแตกต่างจากตอนนี้  มุสโสลินีแต่งตั้งผู้แทนและผู้ปกครองท้องถิ่น คิดอยากจะทำอะไรก็ทำ  ปัจจุบันนี้ประชาชนเป็นคนเลือกผู้แทนฯ กับนายกเทศมนตรี...”

 

“ประชาชน” ชายชราแสยะยิ้ม “ประชาชน... โง่จนเขางอก เมื่อก่อนเคยโง่ยังไง ตอนนี้ก็ยังโง่ยังงั้น  ต่างกันก็ตรงที่ฟาสซิสต์ขึงธงผืนเดียวบนเขาของประชาชน ส่วนประชาธิปไตยนั้นปล่อยให้แต่ละคนขึงสีที่ตัวเองชอบบนเขาของตน... ก็เหมือนที่พูดไปเมื่อกี้นั่นแหละ  ไม่ใช่แค่คนบางคนเท่านั้นที่เกิดมาแล้วเขางอก ประชาชนบางประเทศก็เขางอกกันทั้งประเทศ งอกมาตั้งแต่โบราณกาล สืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่น...”

 

ผมเขียนเรื่องนี้ในฤดูร้อนปี 1960 สมัยนั้นรัฐบาลไม่เพียงแต่เพิกเฉยต่อปรากฏการณ์มาเฟียเท่านั้น แต่ยังปฏิเสธมันอย่างชัดเจนอีกด้วย การประชุมสภาผู้แทนราษฎรที่บรรยายไว้ในเรื่องนี้ ในส่วนคำตอบของรัฐบาลต่อข้อซักถามเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยในซิซิลีนั้น โดยสาระสำคัญแล้วเป็นความจริง ดูไม่น่าเชื่อเมื่อพิจารณาถึงว่า เพียงสามปีต่อมาก็มีการแต่งตั้งคณะกรรมาธิการสืบสวนข้อเท็จจริงเกี่ยวกับมาเฟีย — เลโอนาร์โด ชัชชา (Leonardo Sciascia)

 

Il giorno della civetta

Leonardo Sciascia เขียน

นันธวรรณ์ ชาญประเสริฐ แปล

208 หน้า ปกอ่อน